Λεπτομέρειες του χρέους

Κάθε τρεις μήνες, όταν το σύνολο των στοιχείων είναι διαθέσιμο, επικαιροποιώ το διάγραμμα με τις λεπτομέρειες του χρέους. Πρωτοδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Καθημερινή” τον Σεπτέμβριο 2016. Χρησιμοποιείται το ίδιο σετ πληροφοριών, από τις ίδιες πηγές, από τον Σεπτέμβριο 2012. Πριν από την (μερική) αποκατάσταση της τάξης, με την προκαταβολή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών (καλοκαίρι 2012), το διάγραμμα δεν θα έδινε πληροφορίες για τη διαχείριση.

Οι πηγές είναι το τριμηνιαίο δελτίο χρέους του ΟΔΔΗΧ/ΥΠΟΙΚ, τα μηνιαία δελτία στοιχείων εκτέλεσης του προϋπολογισμού του ΥΠΟΙΚ, οι λογιστικές καταστάσεις του ΤΧΣ. Μέχρι πέρυσι, στο διάγραμμα εμφανιζόταν και το “μακροπρόθεσμο χρέος”, δεδομένου ότι μέρος του χρέους ήταν “επί της αρχής” ανακτήσιμο (πχ, τα ομολογιακά δάνεια στις τράπεζες ή το απόθεμα του ΤΧΣ) – μετά το περυσινό bail in της Τράπεζας Πειραιώς, τα “ανακτήσιμα” είναι ελάχιστα, οπότε πάει αυτό.

Στο διάγραμμα δίδεται η εξέλιξη του ονομαστικού χρέους (χρέος της κεντρικής κυβέρνησης, διαφέρει από το “δημόσιο χρέος” κατά το ενδοκυβερνητικό χρέος) και των “υποχρεώσεων”. Ως “υποχρεώσεις” θεωρώ το ονομαστικό χρέος, διορθωμένο κατά τα διαθέσιμα (μειωμένο) και κατά τις υποχρεώσεις που έχει ή αναλαμβάνει η κυβέρνηση (αυξημένο).

H σημασία της διπλής απεικόνισης φαίνεται αν ρίξουμε μια ματιά στο 2015. Με την επιστροφή των 11 δισ του ΤΧΣ τον Φεβρουάριο 2015, εμφανίζεται μείωση του ονομαστικού χρέους, ενώ η καμπύλη “υποχρεώσεις” δεν επηρεάζεται – τα κεφάλαια αυτά ως απόθεμα αφαιρούνται από τις υποχρεώσεις. Επίσης, το 2018 με την “καθαρή έξοδο” από τα μνημόνια, το χρέος εμφανίζεται αυξημένο με πρακτικώς σταθερές τις υποχρεώσεις – γιατί είχαμε δανειστεί από το μαξιλάρι.

Σημαντική είναι η συμμετοχή των εγγυήσεων στις υποχρεώσεις της κυβέρνησης (από 9.5 δισ αρχές του 2020 είναι πια 30.5 δισ). Να σημειώσουμε, πως το 2010 οι εγγυήσεις ήταν 25 δισ (και κατά κανόνα κατέπιπταν και γίνονταν σιγά-σιγά χρέος) και βασική μέριμνα, “δια ροπάλου!” της τρόικας ήταν η απαγόρευση έκδοσης νέων εγγυήσεων. Πήρε σχεδόν δέκα χρόνια η μείωση κατά 15 δισ! Πράγμα που σημαίνει πως πρέπει να κρατάμε την αναπνοή μας, για να μη σκάνε οι κοβιδιακές και κοκκινοδανειακές εγγυήσεις, γιατί “ζήτω που καήκαμε”.

Για να έχουμε αίσθηση των μεγεθών, ο Σαμαράς παρέδωσε στον Τσίπρα 324 δισ ονομαστικού χρέους, ο Τσίπρας παρέδωσε στον Μητσοτάκη 356 δισ και σήμερα έχει φθάσει τα 394 δισ.

Η εικόνα της αύξησης του χρέους και των υποχρεώσεων της κυβέρνησης από το 2020 είναι φοβιστική. Δικαιολογημένη, λόγω των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης αλλά και του ξεκαθαρίσματος κόκκινων δανείων με εγγυήσεις του δημοσίου. Δικαιολογημένη, αλλά τρομάζει, γιατί το ερώτημα είναι “πώς μαζεύεται αυτό;”.

Στο διάγραμμα βλέπετε το πώς συγκρατήθηκαν χρέος και υποχρεώσεις επί Στουρνάρα 2012-14 και θυμηθείτε πόσο μας κόστισε ως κοινωνία και ως φορολογούμενοι. Άντε τώρα να μαζέψεις μια κατάσταση που, ως μεγέθη, έχει ξεφύγει.

Σημείωση: Στο διάγραμμα η μπλε καμπύλη είναι το ονομαστικό χρέος και η κόκκινη οι υποχρεώσεις. Οι κάθετες μπάρες είναι τα χρονικά σημεία αλλαγής κυβερνήσεων, από Σαμαρά σε Τσίπρα σε Μητσοτάκη.